Κατά την επίσκεψή του στην Άνκαρα στις 12 Μαρτίου, ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, κάλεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αναλάβει ηγετικό ρόλο για τη σταθερότητα στην περιοχή.
Κατά τη διάρκεια των διμερών συνομιλιών, ο Ερντογάν τόνισε τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια εποχή που η Ευρώπη αντιμετωπίζει κρίσεις ασφαλείας. Σημείωσε ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχει καταστεί μεγαλύτερη ανάγκη, ιδίως δεδομένης της επιμονής του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τη δική της αμυντική ικανότητα.
«Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να αποτρέψει ή ακόμα και να αντιστρέψει την απώλεια ισχύος και επιρροής της, μπορεί να το πετύχει μόνο μέσω της πλήρους ένταξης της Τουρκίας», δήλωσε ο Ερντογάν σε κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες με τον Τουσκ στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ο Ερντογάν επανέλαβε την αποφασιστικότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ, παρά τις στασιμότητες στη διαπραγματευτική διαδικασία. Η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα από το 1987, ενώ οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2005 έχουν παγώσει από το 2016.
Ειδικοί διεθνών σχέσεων τονίζουν ότι ο στρατηγικός ρόλος της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια υπερβαίνει την καθυστέρηση της ένταξής της στην ΕΕ.
«Ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι η Τουρκία αναμένεται να ενισχύσει την ασφάλεια της Ευρώπης ακόμη και χωρίς πλήρη ένταξη στην ΕΕ», δήλωσε η Δρ. Οζντέν Ζεϊνέπ Οκτάβ, επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ιστανμπούλ Μεντενιγιέτ, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο TRT World.
«Ενώ η Τουρκία αναμένεται να συμβάλει στην ασφάλεια της Ευρώπης, η ΕΕ δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί στη δέσμευση της Τουρκίας. Πολλά κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις παραμένουν κλειστά. Είναι άδικο και μη βιώσιμο για την ΕΕ να επιβάλλει προσδοκίες ασφάλειας στην Τουρκία χωρίς να προχωρά τις διαπραγματευτικές συνομιλίες» πρόσθεσε.
Η Οκτάβ υπογράμμισε επίσης την αυξανόμενη γεωπολιτική επιρροή της Τουρκίας.
«Η Τουρκία με την οποία η Ευρώπη συνεργάζεται σήμερα δεν είναι η Τουρκία του παρελθόντος. Έχουμε αποδείξει τη στρατηγική μας σημασία στη Συρία, ενισχύσαμε τους δεσμούς μας με τον τουρκικό κόσμο και αναδειχθήκαμε ως βασικός παίκτης στην παγκόσμια ενεργειακή εξίσωση. Αλλά κατανοεί πλήρως η ΕΕ αυτή τη μεταμόρφωση; ‘Εχω αμφιβολίες στο θέμα αυτό», ανέφερε.
Η Οκτάβ υποστήριξε επίσης ότι οι εσωτερικές διαιρέσεις της ΕΕ θα μπορούσαν να καταστήσουν πιο πολύπλοκη την προσέγγισή της προς την Τουρκία.
«Ακόμη και μπροστά σε μια σοβαρή κρίση ασφάλειας — όπου η ΕΕ αντιλαμβάνεται ταυτόχρονες απειλές από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής — δεν πιστεύω ότι αυτό θα επιταχύνει την ένταξη της Τουρκίας. Η ΕΕ πιθανότατα θα συνεχίσει να τοποθετεί την Τουρκία σε μια στρατηγική αβεβαιότητα: ούτε πλήρως εντός ούτε εντελώς εκτός της σφαίρας της, ενώ της αναθέτει ζωτικές ευθύνες ασφάλειας», σημείωσε.
Η επίσκεψη του Τουσκ στην Άνκαρα πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τις συναντήσεις μεταξύ Ουκρανών και Αμερικανών αξιωματούχων στη Σαουδική Αραβία, όπου οι δύο χώρες συμφώνησαν σε πρόταση για άμεση εκεχειρία 30 ημερών, εφόσον η Ρωσία αποδεχθεί.
Ο Ερντογάν χαιρέτισε την προθυμία της Ουκρανίας να αποδεχθεί την εκεχειρία και κάλεσε τη Ρωσία να ανταποκριθεί εποικοδομητικά. Επανέλαβε την ετοιμότητα της Τουρκίας να μεσολαβήσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες, δηλώνοντας: «Αν οι τελευταίες εξελίξεις φέρουν τη Ρωσία και την Ουκρανία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είμαστε έτοιμοι να φιλοξενήσουμε τις συνομιλίες.»
Ο Ερντογάν πρόσθεσε: «Πρέπει να φέρουμε ένα δίκαιο τέλος στον πόλεμο. Είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε χώρο για ειρηνευτικές συνομιλίες και κάθε δυνατή βοήθεια.»
Ο Τουσκ εξέφρασε την αισιοδοξία του για τον πιθανό ρόλο της Τουρκίας στην προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας.
«Έκανα μια σαφή πρόταση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ερντογάν να αναλάβει η Τουρκία τη μέγιστη δυνατή ευθύνη στη διαδικασία ειρήνης, διασφαλίζοντας σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή μας», είπε, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν προγραμματίζεται να επισκεφθεί τη Βαρσοβία τον επόμενο μήνα.
Επαναλαμβάνοντας τις κριτικές σχετικά με την προσέγγιση της ΕΕ προς την Τουρκία, η Σουάι Νιλχάν Ατσίκαλιν, αναπληρώτρια καθηγήτρια και επισκέπτρια ερευνήτρια στο Mathias Corvinus Collegium στην Ουγγαρία, υπογράμμισε τον μεταβαλλόμενο ρόλο της Πολωνίας στο ευρωπαϊκό τοπίο ασφάλειας και την αυξανόμενη στρατηγική συνεργασία της με την Τουρκία.
«Τα τελευταία πέντε με έξι χρόνια, η Πολωνία έχει επιδιώξει ενεργά να μειώσει την εξάρτησή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ιδιαίτερα σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Η Τουρκία έχει αναδειχθεί ως κρίσιμος εταίρος σε αυτή τη φάση, και η Πολωνία ήταν η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ που υπέγραψε μια ευρεία και ολοκληρωμένη συμφωνία αμυντικής βιομηχανίας με την Τουρκία», δήλωσε η Ατσίκαλιν.
Η Ατσικαλίν ανέφερε ότι οι πολιτικές της Πολωνίας εντός της ΕΕ έχουν εξελιχθεί σημαντικά, ιδιαίτερα ως απάντηση στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας.
«Η Πολωνία έχει υποστηρίξει ότι η ανεξέλεγκτη στρατιωτική βοήθεια της ΕΕ προς την Ουκρανία θα μπορούσε, από μόνη της, να δημιουργήσει ένα μακροπρόθεσμο δίλημμα ασφάλειας. Για να κατανοήσουμε την πολιτική πορεία της Πολωνίας τα τελευταία χρόνια πρέπει να τη δούμε μέσα σε ένα ευρύτερο πενταετές πλαίσιο. Ταυτόχρονα, πρέπει να αναγνωρίσουμε τη θετική δυναμική που αναπτύσσεται στην προσέγγιση της Πολωνίας προς την Τουρκία», ανέφερε.
Η Ατσίκαλιν προβλέπει ότι οι πολιτικές της Πολωνίας εντός της ΕΕ θα συνεχίσουν να αποκλίνουν από αυτές των δυτικοευρωπαϊκών χωρών.
«Η αδιαμφισβήτητη υποστήριξη της Πολωνίας για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ είναι σημαντική. Η αυξανόμενη δυναμική πίσω από την υποστήριξη της Πολωνίας για την ένταξη της Τουρκίας υπογραμμίζει μια αυξανόμενη ευθυγράμμιση μεταξύ των δύο χωρών σε στρατηγικά και θέματα ασφάλειας εντός της Ευρώπης», είπε.
Ο Τουσκ ενίσχυσε την υποστήριξη της Πολωνίας για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, λέγοντας: «Πραγματικά ελπίζουμε ότι η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ γίνεται πλέον ένας ρεαλιστικός και απτός στόχος. Πάντα υποστηρίζαμε την Τουρκία σε αυτό το θέμα και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.»
Οι δύο ηγέτες συζήτησαν επίσης την ενίσχυση της διμερούς εμπορικής και αμυντικής συνεργασίας. Ο Τουσκ δήλωσε ότι στοχεύουν να αυξήσουν τον όγκο του εμπορίου στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια, ο οποίος ήδη έχει ξεπεράσει τα 12 δισεκατομμύρια.
Η Πολωνία και η Τουρκία εξετάζουν κοινά έργα υποδομής, συμπεριλαμβανομένου ενός υπέρ ταχείας σιδηροδρομικού δικτύου.
Ο Τουσκ υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας ΝΑΤΟ και Ευρώπης για τη διασφάλιση της σταθερότητας κατά μήκος των συνόρων Ρωσίας-Ουκρανίας, ιδιαίτερα μετά από οποιαδήποτε πιθανή εκεχειρία.
«Ο ρόλος της Τουρκίας θα μπορούσε να είναι κρίσιμος σε αυτό το πλαίσιο», είπε ο Τουσκ.
