Për vite me radhë, mediat perëndimore kanë ruajtur një narrativë të qëndrueshme për Izraelin, duke i dhënë përparësi shqetësimeve të tij për sigurinë dhe të drejtës për vetëmbrojtje, ndërsa vuajtjet e palestinezëve shpesh janë lënë në hije në raportimet e tyre.

Pavarësisht raporteve që vlerësojnë se midis 77.000 dhe 109.000 civilë palestinezë kanë humbur jetën në fushatën ushtarake të Izraelit që nga 7 tetori, këto publikime vetëm kohët e fundit kanë filluar të vënë në pikëpyetje moralitetin e veprimeve të Izraelit gjatë luftës dhe të tërheqin mbështetjen e tyre të gjatë për veprimet ushtarake izraelite.

Që nga java e kaluar, media si Financial Times dhe The Economist kanë publikuar kritika të ashpra ndaj planit të luftës së Kryeministrit Benjamin Netanyahu dhe hezitimit të Uashingtonit për të ndërhyrë. Thomas Friedman, një kolumnist i The New York Times, i cili për një kohë të gjatë ka qenë mbështetës i Izraelit, tani paralajmëron se “kjo qeveri izraelite nuk është aleati ynë” dhe e akuzon atë për dëmtimin e interesave amerikane në rajon.

Në të njëjtën javë, një editorial i Financial Times dënoi “heshtjen e turpshme të Perëndimit për Gazën” ndërsa The Atlantic e lidhi premtimin e Netanyahut për “fitore absolute” me spastrimin etnik të palestinezëve. The Economist deklaroi se lufta “duhet të përfundojë” dhe i bëri thirrje Presidentit Donald Trump të detyrojë një “armëpushim”.

Si shpjegohet kjo rritje e papritur të komenteve kritike ndaj Izraelit nga lojtarët kryesorë të mediave? A sinjalizon kjo një riorientim themelor në diskursin ndërkombëtar rreth Izraelit?

“Netanyahu nuk është miku ynë”

Ndryshimi i dukshëm kohëve të fundit në mediat perëndimore për Izraelin nuk duket të jetë i rastësishëm. Editorialet e kohës pasqyrojnë disa elemente, duke përfshirë përçarjet publike midis Shtëpisë së Bardhë dhe Netanyahut për strategjinë në Gaza dhe Iran, si dhe dëshmi në rritje se ofensiva e Izraelit ka ngecur ushtarakisht dhe po kthehet kundër politikisht, me më shumë se 60 për qind të izraelitëve që kundërshtojnë një sulm të ri tokësor dhe thirrjet për rezervistë që mbeten pa përgjigje.

Ndërsa numri i viktimave civile rritet, editorialet kanë paralajmëruar se pushtimi i vazhdueshëm i Gazës nga Izraeli po shndërrohet në “gjenocid”. Sipas sondazheve të cituara nga BBC, vetëm 46 për qind e amerikanëve tani shprehin mbështetje për Izraelin, niveli më i ulët në 25 vitet e fundit, ndërsa mbështetja për palestinezët ka arritur një nivel të paprecedent prej 33 për qind.

Riorientimi i fundit i mediave gjithashtu përkon me tensionet në rritje midis Netanyahut dhe administratës Trump, të detajuara në artikullin e Shalom Lipner në Foreign Policy për një “kurs përplasjeje” të mundshëm midis Netanyahut dhe Trump. Artikulli fokusohet në mënyrën se si kryeministri izraelit po “zbulon shpejt se aftësia e tij për të manovruar në atë fushë politike të minuar është kufizuar ndjeshëm” në Uashington, ku mbështetja republikane tani “funksionon nën magjinë e detyrueshme të Trump”.

Kjo pikë është amplifikuar nga fakti që presidenti amerikan ka shmangur një vizitë në Izrael gjatë turneut të tij në Lindjen e Mesme, duke deklaruar se “nuk ka asgjë që mund të përfitojë nga një vizitë në Izrael për momentin.”

Pjesa e Friedman në NYT, në të njëjtën ditë, i drejtohet drejtpërdrejt Presidentit Trump, duke thënë: “kjo qeveri izraelite po vepron në mënyra që kërcënojnë interesat thelbësore të SHBA-së në rajon. Netanyahu nuk është miku ynë.” Ai argumenton se prioriteti i qeverisë së Netanyahut nuk është paqja, por “aneksimi i Bregut Perëndimor, dëbimi i palestinezëve nga Gaza dhe rivendosja atje e vendbanimeve izraelite.”

Megjithatë, ndryshimi nuk lidhet vetëm me arsye politike, por edhe me sfida ushtarake. Duke marrë parasysh që një raketë e vetme Houthi kaloi mbrojtjen THAAD të prodhuar nga ShBA në fillim të majit dhe detyroi mbylljen e Aeroportit Ben Gurion dhe ndalimin e të gjitha fluturimeve, shkelja e grupit jemenas ka zbuluar një dobësi të papritur në mburojën raketore të furnizuar nga Amerika. Rreziqet u përkeqësuan nga humbja e 3 avionëve luftarakë dhe 7 dronëve Reaper.

Së bashku, këto pengesa po minojnë interesat e Uashingtonit në rajon dhe mund të ndihmojnë në shpjegimin pse redaksitë po rishikojnë qëndrimin e tyre për luftën e Izraelit. Duke u përpjekur të kufizojë dëmet, Shtetet e Bashkuara që atëherë kanë nënshkruar një “armëpushim midis Uashingtonit dhe autoriteteve përkatëse në Sana’a” që kufizoi sulmet Houthi ndaj anijeve amerikane, ndërsa Izraeli mbeti jashtë marrëveshjes.

E njëjta histori e vjetër

Ish-korrespondentja ndërkombëtare e CNN dhe themeluesja e Rrjetit Ndërkombëtar për Ndihmë, Shpëtim dhe Asistencë (INARA), Arwa Damon, mendon se qasja aktuale e mediave perëndimore ndaj Izraelit kujton një model të njohur të mbulimit të Irakut pas vitit 2003.

“Kjo është e ngjashme me atë që pamë pas 11 shtatorit, kur mediat perëndimore që u bashkuan me trenin e luftës së administratës Bush filluan të bëhen më kritike ndaj pushtimit të udhëhequr nga ShBA në Irak, duke vënë në pikëpyetje dhe kritikuar administratën, narrativi i së cilës nuk përputhej me atë që mediat po dëshmonin në terren,” thotë ajo për TRT World.

Ajo argumenton se i njëjti model është luajtur shumë më ngadalë në Gaza, sepse gazetarët e huaj janë mbajtur jashtë dhe dëshmitarët e vetëm të qëndrueshëm janë gazetarët lokalë, puna e të cilëve shumë redaktorë kanë hezituar ta besojnë.

“Në rastin e Izraelit dhe Gazës, ky ndryshim ka marrë më shumë kohë. Mediat e huaja nuk lejohen nga Izraeli për këtë arsye në Gaza dhe për fat të keq gazetarët palestinezë që kanë bërë një punë të jashtëzakonshme ende shihen përmes një lente që vë në pikëpyetje besueshmërinë e tyre,” thotë Damon.